Gebelik Şekeri

Gebelik Şekeri (Gestasyonel Diyabet)
Diyabetik gebelikler, annenin sağlığı ve bebeğin sağlığı yönünden tehlikeli komplikasyonlara neden olabilen vakalardır.

Diyabetik bir hamilelikte bir çok maternal ve fetal sorun meydana gele­bilir­­. Bunlar sırasıyla;

1- Anne ölümleri: Çok nadirdir ve gebeliklerinde takip edilişi ve dolayısıyla tedavisi yapılmayan gebelerde, genel olarak beyin kanaması, preeklampsi ya da şeker koma­sı nedeniyledir­­.

2- İntrauterin fetal ölüm (rahim içi bebek ölümü) : Uzun süreli diyabeti olan ve göz, böbrek gibi organlar­da diyabete bağlı damarsal hasar meydana gelmiş diyabetli gebeler­de bu risk yüksektir­­.

3- Düşük (Abortus): İlk trimesterde(1­.,2­. ve 3­. aylar) kan şekeri denetimi kötü olan anneler­de ya da diyabete bağlı damarsal farklılıklar oluşmuş hamilelikler­de düşük yapma sıklığı artmakta­dır­­.

4- Polihidramnios çocuğun içinde bulunmuş olduğu amniyon sıvısı­nın (rahim içi sıvı) fazla olmasıdır ve diyabetli gebeler­de %20 oranın­da görülmekte­dir­­. Polihidramniyos var ­ise bebek ölümü rizikosu artmakta­dır­­.  (erken  doğum), doğum­sal anomali rizikosu art­ma göstermiştir­­.

5- Preeklampsi: Gebelikte tansiyon yüksekliği ile seyreden  ciddi bir hastalıktır ve diyabetik gebeler­de daha yüksek miktar­da görülmekte­dir­­.

6- Ablasyo Plasenta (plasentanın rahimden  erken  ayrılması) görülme ora­nı artmakta­dır­­.

7- Doğumsal anormallikler (Bilhassa kalp anomalileri, kısa bağırsak sendromu) döllenme den  evvel ve bunu izleyen  3* 6 hafta süresince kan şekeri denetimi iyi olmazsa doğum­sal anomali sıklığı 3 kat artmakta­dır­­.

8- Yenidoğan ölümü: Risk normalin 3 katı fazladır­­.  Bilhassa hyalen  membran hastalığı (RDS=Respiratuar Distres Sendromu) sebebiy­le ölüm fazladır­­.

9- Ölü doğum sıklığın­da art­ma olmakta­dır­­.  Nedeni plasentaya anne tarafı ile kafi kan getirilememesidir­­.

10- Lohusalıkta sütün kesilişi daha sık görülmekte­dir­­.

11- Annede idrar yolu enfeksiyonları (nefropati, piyelonefrit)

12- Kandidiazis: Pamukçuk da denilen mantar enfeksiyonları sık görülmekte­dir­­.

Yeni doğan­da sık görülmekte olan hastalıklar:

a)RDS (respiratuar distres sendrom): Surfaktan yapımı­nın bebekteki aşırı insülin düzeyin­den  etkilenme­si nedeniyle, solunum sistemi­nin işlevsel gelişimi menfi şekil­de etkilenir­­.(yeni tabiatın solunum sıkıntısı)

b) Makrozomi: 4000 gram ağırlığın üstün­de bebek doğumu fazladır­­.  Buna bağlı olarak doğum komplikasyonların­da art­ma görülür (ağrı zaafı, bebek duruş/geliş anomalileri gibi)­.

c) Yenidoğan hipoglisemisi (Kan şekerinde düşüklük)

d) Hiperbilirubinemi (Uzamış yenidoğan sarılığı)

e) Hipokalsemi (Kanda kalsiyum düşüklüğü)

Gebelik Şekerinin Anlaşılması

Gebelik şekeri, gebeliğin en  fazla görülmekte olan komplikasyonlarındandır (istenmeyen  etki)­. Genel­de gebeliğin ikinci yarısın­da görülmekte­dir­­. Gebelikte, vücut­ta yüksek oranlar­da yapılmakta olan hormonların, insülin hormonunun işlevi­ni bozduğun­dan ortaya çıktığı düşünülür­.

Bazı kadınlar, gebelik şekerine adaydırlar:

30 yaş üstündeki gebeler,
fazla kilolu gebeler,
ailesinde şeker hastalığı bulunanlar,
daha öncesinde de iri bebek doğuranlar ya da
daha önceden ölü doğum yapanlar

Bunlar riskli grubu teşkil etmektedir­.

Amerikan Diyabet derneği, bütün gebelerde, gebeliğin 24 ila 28­. haftaları içerisinde Gestasyonel Diyabet tarama testi yapılmasını tavsiye etmekteshy;dir­­. Test, 50 gr­. glükoz (bir çe­şit şeker) içeren  bir sıvı­nın alınmasın­dan 1 saat sonra kan şeker seviyesi­nin ölçülmesin­den  ibarettir­­. Eğer kan şekeri yüksek çıkarsa, glukoz tolerans testi denilen, 100 gram­. glükozun içilmesin­den  başlayıp 1, 2 ve 3 saat sonra kan şeker miktarı­nın ölçüldüğü test yapılmakta­dır­­.  Eğer bir gebeye gestasyonel diyabet tanısı konulursa, birçoğu kez (%85) diyet kafi olur­. Yalnız­ca %15 kadar olguda insülin kullanılması gerekir­­. İnsülin kullanacak gebeler günlük olarak evde kolayca kullanabilecekleri aletler ile kan şekerleri­ni ve idrarlarındaki şeker miktarlarını ölçerler­. Doktorları­nın önerilerine göre sonr­dan insülinleri­ni uygularlar­.

İlgili aramalar: gebelik şekeri nedir, gebelik şekeri neden çıkar, gebeli şekeri nasıl olur, gebelik şekeri kimlerde görülür, gebelik şekeri tehlikeli midir

Gebelik Şekeri

GEBELİK ŞEKERİ (GEBELİK DİYABETİ)

Gebelikten  önce tanı koyulmuş bir şeker hastalığı olmayan hamile bir kadına, gebeliği süresinde şeker hastalığı tanısı konmasına gebelik diyabeti denilir­­. Hamile kadınların %3* 5’ inde görülmekte­dir­­. Anne ve bebeğin sağlığını hem gebelik sırasın­da hem de yaşamları­nın ileride ki zamanların­da menfi etkisi altına alan mü­him bir rahatsızlıktır­­. Gebelik diyabeti tanısı almış kadınların mü­him bir bölümünde sonr­dan Tip 1 veya 2­. tür diyabet hastalığı ortaya çıkar­.

Gebe bir kadı­nın vücudu bir­takım değişikliklere uğrar­. Konumuzla ilgili en  mü­him farklılık enerji gereksinimi­nin artışıdır­­.  Artan enerji gereksinimi­ni karşıla­mak amacıyla vücut kan şekeri­ni yüksek tutma yatkınlığındadır­­.  Bunu da kan şekeri­ni arttıran yönde tesir edici büyüme hormonu ve kortizol hormonunun kandaki seviyesi­ni arttırıp yapmakta­dır­­.  Bu hormonların ve yine hamilelikte artan östrojen, progesteron gibi hormonların etkisiyle insülin direnci gelişebilir­­. Yani insülin hormonu etkisiz duru­ma gelir, görevi­ni yapamaz­. Bununla birlik­te bu durumun gelişmesinde annenin depoladığı yağ dokusu, alınan kiloların etki­yi ve bebeği koruma içgüdüsüyle annenin hareketler­de kısıtlılık, artmış enerji ihtiyacın­dan ötürü artmış kalori alımı da katkı sağlar­. İnsülin hormonunun bu şekil­de etkisiz duru­ma gelme­si kan şekeri­nin yüksek kalmasına yol açar­. Bu durum genel olarak gebelik sonra­sı normale döner­.

Hangi Kadınlar Gebelik Diyabeti Riski Taşıyor?

25 ya da 25 yaşın üstündeki gebe kadınlar,
Normalden  fazla kilolu kadınlar (Vücut kitle endeksi 25’ in üzerinde bulunan kadınlar)
Gebelik diyabeti­nin daha sık görüldüğü ülkede yaşayan ya da sık görülmekte olan etnik köken­den  olan kadınlar (örneğin Amerika’da gebelik diyabeti görülme ora­nı yüzde 16’dır­­.)
Birinci derece akrabaların­da gebelik diyabeti olan ya da Tip 2 Diyabeti bulunanlar
Daha evvelki gebeliklerinde gebelik diyabeti tanısı alanlar
Tansiyon hastası olan kadınlar,
Polikistik yumurtalık hastalığı olan kadınlar,
Daha evvelki gebeliklerinde 4000 gramdan ağır bebek dünyaya getiren  kadınlar­.
Yukarıdaki risk faktörlerin­den  herhangi biri­ni taşımakta olan gebeler gebelik tanısı konduğu anda, taşımayanlar ise gebeliğin 24* 28­. Haftaların­da tarama testine elbet­te tutulmalıdırlar­.

Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Tarama testi, belli bir hastalığa yönelik yüksek risk taşımakta olan kişileri belirlemeye yarayan, hastalığın tanısını koyduracak asıl testlerin hangi kişilere yapılacağını gösteren  testlerdir­­. Gebelik diyabeti hastalığı amacıyla yapılmakta olan tarama testi­nin adı 50 gram glukoz yükleme testidir­­.

Peki, bu test nasıl yapılır? Günün hangi saati olduğu ve gebenin açlık haline bakılma­dan içinde 50 gram glukoz bulunmakta olan çözelti gebeye içirilir­­. Gebenin bu çözeltiyi içmesin­den  1 saat sonra kan şekeri ölçümü yapılmakta­dır­­.  Eğer kan şekeri 140 mg/dl ve daha fazlaysa gebeye asıl tanıyı koyduracak tanı testleri yapılmakta­dır­­. 

TANISI


Kesin tanı, Oral Glukoz Tolerans Testi olarak isimlendiri­len  bir testin netice­si doğrultusun­da koyulur­. Bu testin yapılışı için öncesin­den  hazırlık gerekiyor­. Doktorunuz sizden  testin yapılmasın­dan evvelki 3 gün, günlük en  az 150 gram karbonhidrat alımı olacak şekil­de beslenmenizi ve teste gelmeden  evvelki 8* 14 saat hiç bir şey yememenizi isteyecektir­­. Test 100 gram glukoz ve 400 ml su içeren  çözeltiyle yapılmakta­dır­­.  Çözelti gebeye içirilme den  evvel ve içirildikten  1, 2 ve 3 saat sonra kan şekeri ölçülür­. Bu ölçümlerden  sonra aşağıda belirtilen  kriterlerin 2 ya da daha fazlası­nın olma­sı halinde gebelik diyabeti tanısı koyulur­. Bu kriterler şöyledir:

Çözelti içirilme den  evvel ölçülen  açlık kan şekeri­nin 95 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  1 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 180 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  2 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 155 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  3 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 140 mg/dl’ nin üzerinde olması­.

GEBELİK ŞEKERİNİN TEDAVİSİ

Tedaviye öncelikle annenin diyetinde düzenleme yapılıp başlanır­­. Günlük kalori alımı ile bu kalori alımındaki karbonhidratların oranı ayarlanır­­. Sonrasın­da hastaya egzersiz yapma­sı önerilmektedir­­. Zira egzersiz yapmak yazımı­zın başın­da belirttiğimiz insülin direnci­nin kırılmasını ve kan şekeri­nin düşürülmesine imkan vermekte­dir­­. Lakin çok ağır egzersizlerden  kaçınmak ­gerekir­­. Haftada 3 kez günde 30 dakika tempolu yürümek yeter­.

Kan şekeri çok yüksek olan, diyet ve egzersizle kan şekeri kontrol altına alınamayan hastalar­da insülin tedavisi uygulanmakta­dır­­.  Bu tedavi hastanın ihtiyacına göre günde 1 ila 4 kere hastanın kendine uygulayacağı enjeksiyonlar biçimin­de olmakta­dır­­.  Hasta, doktorunun önerisine göre, glukometre olarak isimlendiri­len  bir aygıtla kan şekeri­ni ölçerek vereceği dozu ayarlar­.

Gebelik diyabeti olan gebelere, tür 2 diyabeti olan hastalara verilen  ağız yolu i­le alınan diyabet ilaçları verilmez­. Zira verilen  bu ilaçların bebeğe geçip geçmediği, geçiyorsa da zararlı tesirleri­nin olup bulunmadığı hali hazır­da kesin olmaz­.

GEBELİK ŞEKERİNDEN NASIL KORUNULUR?

Gebelik diyabetin­den  korunmanın en  mü­him yolu gebelikten  önce ve hamilelikte ideal ağırlık sınırları içerisinde bulunmaktır­­. Bu da uygun bir egzersiz ve diyet programıyla sağlana­bilir­­. Diyet programın­da taze meyve ve seb­zelerin tüketilmesine ve yağ alımı­nın azaltılmasına özen  gösterilmelidir­­.

İlgili aramalar: gestasyonel diyabet nedir, gebelik şekeri nedir, gebelik diyabeti neden olur

Gebelik Şekeri Neden Olur?

GEBELİK ŞEKERİ NEDEN OLUR?

Gebelik döneminde anne adayının vücudu zor bir sınavdan geçmektedir. Vücuttaki aşırı glukozla(şekerle) mücadele etmek zorunda kalır. Kandaki glukozu dokulara ulaştırmakla görevli olan insülin hormonu, önceden var olan bir sebeple ya da gebelik döneminde oluşan bir sorundan dolayı yeterli miktarda üretilemezse glukoz kanda kalır ve gebelik şekeri denen durum ortaya çıkar. Sağlıklı bir anne adayının vücudu, fazladan vücutta biriken şekeri başarılı bir şekilde tolere edebilir. Pankreas, insülin hormonu salgılar ve salgılanan insülin kandaki glukozu vücuttaki dokulara ihtiyacına göre taşır. Fakat ileri yaşlarda hamile kalınmışsa, anne adayının yumurtalıklarında kist oluşumu varsa(polikistik over), ikiz, üçüz ya da daha fazla bebeğe hamile kalınmışsa, anne adayının ailesinde bazı kişilerde şeker hastalığı öyküsü varsa pankreas organı insülin hormonunu yeterli miktarda üretemeyebilir ya da ürettiği insülin hormonu dokular tarafından tanınmayabilir. Bu durumda da kandaki glukoz olduğu gibi kanda kalacaktır. Gebelik şekeri ya da gestasyonel diyabet dediğimiz hastalık bu sebeple olur. Bu da tedavi edilmezse anne ve bebeği için çok ciddi sonuçlar doğurabilecek bir durumdur. Gebelik sırasında basit sandığınız sorunlarınızı ihmal etmeyin, mutlaka doktorunuza danışın.