Gebelik Şekeri

GEBELİK ŞEKERİ (GEBELİK DİYABETİ)

Gebelikten  önce tanı koyulmuş bir şeker hastalığı olmayan hamile bir kadına, gebeliği süresinde şeker hastalığı tanısı konmasına gebelik diyabeti denilir­­. Hamile kadınların %3* 5’ inde görülmekte­dir­­. Anne ve bebeğin sağlığını hem gebelik sırasın­da hem de yaşamları­nın ileride ki zamanların­da menfi etkisi altına alan mü­him bir rahatsızlıktır­­. Gebelik diyabeti tanısı almış kadınların mü­him bir bölümünde sonr­dan Tip 1 veya 2­. tür diyabet hastalığı ortaya çıkar­.

Gebe bir kadı­nın vücudu bir­takım değişikliklere uğrar­. Konumuzla ilgili en  mü­him farklılık enerji gereksinimi­nin artışıdır­­.  Artan enerji gereksinimi­ni karşıla­mak amacıyla vücut kan şekeri­ni yüksek tutma yatkınlığındadır­­.  Bunu da kan şekeri­ni arttıran yönde tesir edici büyüme hormonu ve kortizol hormonunun kandaki seviyesi­ni arttırıp yapmakta­dır­­.  Bu hormonların ve yine hamilelikte artan östrojen, progesteron gibi hormonların etkisiyle insülin direnci gelişebilir­­. Yani insülin hormonu etkisiz duru­ma gelir, görevi­ni yapamaz­. Bununla birlik­te bu durumun gelişmesinde annenin depoladığı yağ dokusu, alınan kiloların etki­yi ve bebeği koruma içgüdüsüyle annenin hareketler­de kısıtlılık, artmış enerji ihtiyacın­dan ötürü artmış kalori alımı da katkı sağlar­. İnsülin hormonunun bu şekil­de etkisiz duru­ma gelme­si kan şekeri­nin yüksek kalmasına yol açar­. Bu durum genel olarak gebelik sonra­sı normale döner­.

Hangi Kadınlar Gebelik Diyabeti Riski Taşıyor?

25 ya da 25 yaşın üstündeki gebe kadınlar,
Normalden  fazla kilolu kadınlar (Vücut kitle endeksi 25’ in üzerinde bulunan kadınlar)
Gebelik diyabeti­nin daha sık görüldüğü ülkede yaşayan ya da sık görülmekte olan etnik köken­den  olan kadınlar (örneğin Amerika’da gebelik diyabeti görülme ora­nı yüzde 16’dır­­.)
Birinci derece akrabaların­da gebelik diyabeti olan ya da Tip 2 Diyabeti bulunanlar
Daha evvelki gebeliklerinde gebelik diyabeti tanısı alanlar
Tansiyon hastası olan kadınlar,
Polikistik yumurtalık hastalığı olan kadınlar,
Daha evvelki gebeliklerinde 4000 gramdan ağır bebek dünyaya getiren  kadınlar­.
Yukarıdaki risk faktörlerin­den  herhangi biri­ni taşımakta olan gebeler gebelik tanısı konduğu anda, taşımayanlar ise gebeliğin 24* 28­. Haftaların­da tarama testine elbet­te tutulmalıdırlar­.

Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Tarama testi, belli bir hastalığa yönelik yüksek risk taşımakta olan kişileri belirlemeye yarayan, hastalığın tanısını koyduracak asıl testlerin hangi kişilere yapılacağını gösteren  testlerdir­­. Gebelik diyabeti hastalığı amacıyla yapılmakta olan tarama testi­nin adı 50 gram glukoz yükleme testidir­­.

Peki, bu test nasıl yapılır? Günün hangi saati olduğu ve gebenin açlık haline bakılma­dan içinde 50 gram glukoz bulunmakta olan çözelti gebeye içirilir­­. Gebenin bu çözeltiyi içmesin­den  1 saat sonra kan şekeri ölçümü yapılmakta­dır­­.  Eğer kan şekeri 140 mg/dl ve daha fazlaysa gebeye asıl tanıyı koyduracak tanı testleri yapılmakta­dır­­. 

TANISI


Kesin tanı, Oral Glukoz Tolerans Testi olarak isimlendiri­len  bir testin netice­si doğrultusun­da koyulur­. Bu testin yapılışı için öncesin­den  hazırlık gerekiyor­. Doktorunuz sizden  testin yapılmasın­dan evvelki 3 gün, günlük en  az 150 gram karbonhidrat alımı olacak şekil­de beslenmenizi ve teste gelmeden  evvelki 8* 14 saat hiç bir şey yememenizi isteyecektir­­. Test 100 gram glukoz ve 400 ml su içeren  çözeltiyle yapılmakta­dır­­.  Çözelti gebeye içirilme den  evvel ve içirildikten  1, 2 ve 3 saat sonra kan şekeri ölçülür­. Bu ölçümlerden  sonra aşağıda belirtilen  kriterlerin 2 ya da daha fazlası­nın olma­sı halinde gebelik diyabeti tanısı koyulur­. Bu kriterler şöyledir:

Çözelti içirilme den  evvel ölçülen  açlık kan şekeri­nin 95 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  1 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 180 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  2 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 155 mg/dl’ nin,
Çözelti içirildikten  3 saat sonra yapılmakta olan ölçümdeki kan şekeri­nin 140 mg/dl’ nin üzerinde olması­.

GEBELİK ŞEKERİNİN TEDAVİSİ

Tedaviye öncelikle annenin diyetinde düzenleme yapılıp başlanır­­. Günlük kalori alımı ile bu kalori alımındaki karbonhidratların oranı ayarlanır­­. Sonrasın­da hastaya egzersiz yapma­sı önerilmektedir­­. Zira egzersiz yapmak yazımı­zın başın­da belirttiğimiz insülin direnci­nin kırılmasını ve kan şekeri­nin düşürülmesine imkan vermekte­dir­­. Lakin çok ağır egzersizlerden  kaçınmak ­gerekir­­. Haftada 3 kez günde 30 dakika tempolu yürümek yeter­.

Kan şekeri çok yüksek olan, diyet ve egzersizle kan şekeri kontrol altına alınamayan hastalar­da insülin tedavisi uygulanmakta­dır­­.  Bu tedavi hastanın ihtiyacına göre günde 1 ila 4 kere hastanın kendine uygulayacağı enjeksiyonlar biçimin­de olmakta­dır­­.  Hasta, doktorunun önerisine göre, glukometre olarak isimlendiri­len  bir aygıtla kan şekeri­ni ölçerek vereceği dozu ayarlar­.

Gebelik diyabeti olan gebelere, tür 2 diyabeti olan hastalara verilen  ağız yolu i­le alınan diyabet ilaçları verilmez­. Zira verilen  bu ilaçların bebeğe geçip geçmediği, geçiyorsa da zararlı tesirleri­nin olup bulunmadığı hali hazır­da kesin olmaz­.

GEBELİK ŞEKERİNDEN NASIL KORUNULUR?

Gebelik diyabetin­den  korunmanın en  mü­him yolu gebelikten  önce ve hamilelikte ideal ağırlık sınırları içerisinde bulunmaktır­­. Bu da uygun bir egzersiz ve diyet programıyla sağlana­bilir­­. Diyet programın­da taze meyve ve seb­zelerin tüketilmesine ve yağ alımı­nın azaltılmasına özen  gösterilmelidir­­.

İlgili aramalar: gestasyonel diyabet nedir, gebelik şekeri nedir, gebelik diyabeti neden olur