Radyoterapinin Yan Etkileri

RADYOTERAPİNİN YAN ETKİLERİ

Radyoterapi­nin amacı kanserli hücreleri yok etmektir, ama bu arada tedavi alanı içinde kalan sağlıklı hücreler de etkilenecektir­­. Bu şekil­de ortaya çıkabilecek yan etkiler çoğu zaman hafif olmakla beraber, bir­takım hastalar­da mü­him sakıncalar yarata­bilir­­. Tedaviye başlama dan evvel doktorunuz, tedavi süresince ve sonrasın­da olabilecek yan tesirleri size anlatacaktır­­. Bu konuda si­zin sorularınızla da genişletilecek açıklamalar sizi bilgilendirecek ve daha sonra doğabilecek sorunlara hazırlıklı olmanız sağlanacaktır­­.

Radyoterapi­nin olası yan tesirleri birçok faktöre aynı an­da bağlıdır:

Tedavi alanı­nın genişliği ve lokalizasyonu : Alan genişledikçe komplikasyon(istenmeyen  durum) rizikosu artar­. Ayrıca tedavi alanı­nın içinde yer alan kritik organ sayısı ve hacmi arttıkça, risk artar­. Her organın radyasyona direnci değişiktir­­. Özellikle radyasyona toleransı az olan böbrek, karaciğer gibi dokuların alan içinde bulunmuş olduğu durumlar­da en  fazla dikkat gerekir­­.

Uygulanacak toplam ve günlük doz miktarı: Gerek toplam ve gerek günlük doz miktarı ne kadar yüksekse, yan etki rizikosu de o kadar yüksek olacaktır­­.

Hastanın yaşı ve genel durumu: Yaşlı ve direnci düşük hastalarda, genel durumu bozuk hastalar­da radyoterapiye bağlı yan etkiler daha çabuk gelişir ve daha problemli seyreder­.

Tedavi­nin kalitesi: Doğru cihaz seçimi, doğru planlama ve tedavi süresince dikkatli bir takiple yan etki olasılığını asgariye indirmek olanaklıdır­­.

Radyoterapinin olası yan tesirlerinden  olabildiğince kaçınabilmek amacıyla, seanslara bölü­nüp verilir­­. Özel durumlar dışın­da haftanın 5 günü uygulanır, haftasonu 2 gün ise sağlıklı hücrelerin kendi­ni toparlamasına i­zin vermek amacı ­ile dinlenilir­­. Ayrıca yan tesirleri asgariye indire­bilmek için, tedavi alanı içinde kalan ve ışınlanmasına gerek olmayan sağlıklı dokuları radyasyon­dan korumak amacı ­ile özel yapılmış kurşun koruma blokları kullanılır­­. Yan etkiler genel olarak ilk günlerde değil, ilerleyen  günlerde, doz arttıkça başlamaktadır­. Vücudunuzdaki en  ufak bir değişikliği, hissettiğiniz en  ufak bir yakınmayı mutlak suretle doktorunuza bildiriniz­. Birçok hasta tedavi ilerledikçe gelişen  yan tesirleri, esas hastalığı­nın artmaya başladığı, ha t­ta hastalığın başka yerlere atladığı biçimin­de yorumlamaktadır­­. Bu, onun tedaviye olan inancını ve psikolojik durumunu bozmaktadır­­. Oysa en  baştan itibaren  bu yan etkiler hakkın­da bilinçlenerek ve ortaya çıkacak her yeni durumdan doktoru haberdar ederek, bu olumsuzluktan kurtulmak olanaklıdır­­. Yan tesirlerin çok büyük bir bölümü tamamen  geçicidir­­. Tedavi sonrası bazısı günler, bazısı haftalar içinde kaybolacaktır­­. Ayrıca her yan etki için, yakınmaları hafifletecek tıbbi çareler mevcuttur­. Bazen  bazı ilaçlar kullanarak, bazen  tedaviye bir müddet ara vererek bu yan tesirleri hafifletmek olanaklıdır­­. Yan etkiler, asla tedavi­nin kötü gittiği veya bir işe yaramadığı biçimin­de yorumlanmamalıdır­­.

Radyoterapi­nin yan tesirleri, tedavi süresince görülen  "erken  komplikasyonlar" ve tedaviden  bir müddet sonra beliren  "geç komplikasyonlar" olarak sınıflandırılır­­. Ayrıca olası yan etkiler, tedavi­nin uygulandığı alana göre değişir.