Gebelikte İdrar Yolu Enfeksiyonu

GEBELİKTE İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

Hamilelik süreci, idrar yolu enfeksiyonlarına eğilimin artmış olduğu bir dönemdir­­. Bu enfeksiyonlar kolay bir sistit (mesane enfeksiyonu) olabileceği gibi, ciddi bir piyelonefrit (böbrek enfeksiyonu) gelişimi de mevzu­bahis ola­bilir­­. Bilhassa piyelonefrit halinde bebek de erken  doğum gibi ciddi tehlikelerle yüz yüze kala­bilir­­. Gebelikte idrar yolu enfeksiyonu riski­ni azaltmak amaçshy;lı en  erken  süreçte idrar kültürü yapılışı oldukça etkisi vardır­­.İdrar kültüründe üreme olduğun­da üreyen  bakteriye uygun antibiyotik tedavisi verildiğinde gebeliğin kalan çağın­da sistit ve piyelonefrit ortaya çıkma ihtimali mü­him ölçüde azalır­­.

Normal­de idrar mikropsuz (bakteri ve başka enfeksiyon etkenleri­ni içermeyen) bir maddedir­­. Bunu sağlayan en  mü­him işleyiş idrar yolunun böbreklerden  aşağı doğru inen  idrar akımıyla devamlı olarak "yıkanması" ve temizlenmesidir­­. Ayrıca mesaneden  idrarın dışarı boşalmasına imkan veren

Üretra adlı kanal yapısı da içeriden  dışarıya akıma i­zin verecek, fakat dışarıdan içeri bakteri geçişine i­zin vermeyecek yapıya sahiptir­­. Bakteriler bu engeli aşsalar da mesaneden  böbreklere geçişi engelleyen  benzeyen  bir kapak mekanizma­sı daha vardır­­.

Hamilelik çağın­da yukarıda anlatılan koruyucu mekanizmalar menfi etkilendiklerin­den  idrar yolu enfeksiyonları­nın meydana gelme­si kolaylaşır­­. En mü­him etken  hamilelikte fazlaca miktarlar­da salgılanmakta olan progesteron hormonunun düz kasları gevşetici etkisidir­­. İdrar yolların­da idrar akımına imkan veren  düz kaslar gevşediği zaman idrar akımı yavaşlar ve bakteri geçişi­ni engelleyen  kapak mekanizmaları­nın da işlevleri azalır­­. Ayrıca gebeliğin ilerleyişiyle büyüyen  rahmin idrar yollarına baskı yapma­sı da idrar akımı­nın yavaşlamasına katkıda bulunmaktadır­­. Sonuç olarak vajinada asıl olarak bir problem yaratmadan yaşayan enfeksiyon etkenleri önce uretra yoluyla mesaneye buradan da şartlar elverişli olduğun­da böbreklere doğru çıkarak türlü şiddette enfeksiyonların oluşmasına neden  olurlar­.

İdrar yolu enfeksiyonun­da ne olur?

Mesaneye ulaşan bakteriler burada hiç belirti göstermeden  hayatlarını sürdüre­bilirler­. Buna asemptomatik bakteriüri (idrar­da belirti vermeyen  bakteri varlığı) ismi verilir­­. Bu durum bir enfeksiyon olmamakla beraber şartlar elverişli olduğun­da hemen  enfeksiyona dönüşebileceği için mutlak suretle saptanmalı ve tedavi etmek gerekir­­. Mesanedeki bakteriler her zaman sessiz kalmazlar­. Bazı hallerde bu bakteriler sistit (mesane iltihabı) veya ileri hallerde piyelonefrit (böbrek iltihabı) tabloları­nın ortaya çıkmasına neden  ola­bilirler­. Asemptomatik bakteriüri tedavi edilmediğinde genel­de sistit veya piyelonefrit oluşturmakta olan bir haldir­­. Anne adayları­nın yaklaşık yüzde 10'un­da idrar kültüründe asemptomatik bakteriüri vardır­­. Tanı için anne adayların­dan tercihen gebeliğin ilk haftaların­da veya ilk kontrole geldikleri herhangi bir zaman­da idrar kültürü istenir­­. İdrar kültüründe bakterilerde anlamlı üremenin (>100­.000 bakteri kolonisi) oluşu ve anne adayın­da hiç bir belirti olmayışı halinde asemptomatik bakteriüri tanısı konur­. İdrar kültüründe üreme olduğun­da üreyen  bakteri cinsi­nin hangi antibiotiklere duyarlı olduğunu belirten  bir araştır­ma yapılır­­. Antibiyogram olarak isimlendiri­len  bu araştır­ma sonucuna göre anne adayı en  doğ­ru olan antibiotikle tedavi edilmektedir­­. Tedavi­nin üstün­den  15 gün geçtikten  sonra yapılmakta olan kontrol idrar kültüründe kültürün mikropsuz gelme­si (üreme olmaması) halinde tedavi başarılı olmuştur­. Bu durumda anne adayına idrar yoluyla ilgili şikayetleri bulunmadığı müddet yeni bir idrar kültürü yapılmasına gerek bulun­maz­. Sistit yani idrar torba­sı enfeksiyonu ise ağrılı idrar yapma, sık idrara çıkma, kanlı idrar yapma ve bazı zamanlar de idrar kaçır­ma gibi belirtiler ile kendisi­ni belli eder­. Tam idrar tetkikinde idrar sedimentinde akyuvarlar, bakteriler ve bazı zamanlar da alyuvarlar görülmekte­dir­­. İdrar kültürü alındıktan hemen  sonra antibiyotik tedavisine başlanır­­. İki veya üç gün sonra alınan idrar kültürü ve antibiyogram neticesin­de gerekirse antibiyotik uygun olan bir başkasıyla değiştirilir­­. Sistit geçiren  anne adayı idrar akımını artırmak ve idrar yolları­nın "yıkanmasını" meydana getirmek amacı ile bol sıvı almalıdır­­. Sistitin erken  doğum tehdidi yaptığı hususun­da bir­takım veriler vardır, fakat şu an için kesinleşmiş değildir­­. Piyelonefrit ise böğürde ağrı, ateş ve kendisi­ni kötü hissetme gibi belirtiler ile ortaya çıkan, tek böbrekte (ya da her iki böbrekte) enfeksiyonun oluştu­ğu ciddi bir hastalık tablosudur ve hastanede yatırılarak tedavi edilmektedir­­. Yapılan idrar tetkiki ve idrar kültüründe enfeksiyon etkeni tespit edilmektedir­­. Muayenede genel olarak tek taraflı ve genel­de sağda böbreğin bulunmuş olduğu yere elle hafif olarak vurulmasın­da duyarlılık gözlenir­­. Piyelonefrit geçiren  anne adayın­da bulantı ve kusma ola­bilir, ateş genel olarak 38 derece üzerindedir ve bir­takım hallerde 40 dereceye kadar çıka­bilir­­. Nabız ateşle doğru orantılı olarak hızlanmıştır, hipotansiyona (tansiyon düşmesi) eğilim vardır­­. Hipotansiyon fetal distres yarata­bilir­­. Her yüksek ateşli hastalıkta olduğu hal­de piyelonefritte de tedaviyle ateş düşürülmezse erken  doğum eylemi başlaya­bilir­­. Bun­dan ötürü hızla uygun antibiyotik tedavisine geçilip daha son­ra erken  doğum ve fetal distres belirtileri aranır­­. Tedavi süresince anne adayı tansiyon, ateş, bebeğin durumu ve doğum eylemi bulguları açısın­dan sıkı bir izlemeye alınmaktadır­­.

Tedavi edilmeyen  piyelonefrit böbrekte apse, sepsis (bakterilerin kana karışıp başka organlara yayılması) ve septik şok gibi hayati tehlike yaratan durumların oluşumuna neden  ola­bilir­­.

Piyelonefrit genel olarak önlenebilir bir haldir­­. Gebeliğin erken  zamanların­da hiç bir şikayet olmasa bile idrar kültürü yapılışı gerekir­­. İdrar kültüründe üreme çıkma­sı halinde uygun bir antibiyotikle tedavi edilmeli ve tedavi sonra­sı tekrar idrar kültürü yapılarak bakteriüri­nin kaybolduğu gözlenmelidir­­.

İlgili aramalar: gebelikte idrar yolu enfeksiyonu, hamilelikte idrar yolu enfeksiyonu, gebelikte iye, hamilelikte idrar yollarında iltihap