Hemostaz Nedir? Koagulasyon Nedir?

Hemostaz Nedir?

Damarın herhangi bir nedenden dolayı zedelenme­si neticesin­de meydana gelebilecek kan kaybı­nın engellenme­sidir­­. Üç ana elementten  olmakta­dır­­.

1­. Vasküler Endotel
2­. Trombositler
3­. Koagülasyon Sistemi

Koagülasyon Sistemi

Kanın sıvı haldeki durumun­dan katı hale yani akmaz duruma geçişine koagülasyon denilir. Pek çok enzimin ve protei­nin yer aldığı oldukça kompleks bir mekanizmadır­­.

Bu sistemde yer alan proteinleri öncelikli üç grup altın­da toplaya­biliriz­.

1­. Fibrinojen  grubu proteinler; Faktör I, V, VIII, XIII­.
2­. Protrombin grubu proteinler; Faktör II, VII, IX, X­.
3­. Kontakt grubu proteinler; Faktör XI, XII, prekallikrein, Yüksek molekül ağılıklı kininojen  (HMWK)

Koagülasyon reaksiyonu;
a) İntrinsik yol
b) Ekstrinsik yol
c) Ortak yol olmak üzere üç farklı sisteme bağlı bir şekil­de gerçekleşir

İntrinsik Yol

Kontak aktivasyonu tarafı ile başlatılan bir seri enzimatik tepkime­dir­­. Kontak etkinleştirmede vasküler travma ile uyarılan bir­takım değişimlerle başlatılır­­. İnaktif olan FXII aktif FXII’ye dönüşür­. Aktif FXII, FXI’yi aktif FXI’e dönüştürür­. Aktif FXI ise FIX’u aktif FIX’a dönüştürür­. Aktif FIX da fosfolipid, iyonize kalsiyum ve aktiflenmiş FVIII ile beraber protrombin aktivatör kompleks meydana gelmesinde başlatıcı olan FX’u aktif FX’a dönüştürür­. Aktif FX, FV ve trombosit fosfolipidi ile kompleks meydana getirir ve bu komplekste protrombi­ni trombine parçalar ve trombinde fibrinojenin fibrine dönüşme­si­ni katalize eder­.

Ekstrinsik Yol
Bu reaksiyon zinciri­nin aktivitesi doku faktörü üzerine odaklanmıştır­­. FVII’nin aktif FVII’ye dönüşme­si ektrinsik yoldaki tepkime­ler sonu­cu olmakta­dır­­.  Aktif FVII Ca+ iyonunun var oluşun­da FX’un aktif FX’a dönüşmesine imkan vermekte­dir­­. Meydana gelen aktif FX fosfolipid ve FV ile protrombin aktivatörünü yapmakta­dır­­.  Bu da protrombi­ni trombine parçalar­.

Ortak Yol
Kan koagülasyon sisteminde intrinsik ve ekstrinsik yol tepkimeleri neticesin­de FX aktive olmakta­dır­­.  Aktif FX protrombinaz kompleksi­ni teşkil eder­. Bu kompleks protrombi­nin trombine dönüşme­si­ni katalize eder­. Trombin fibrinojenin fibrine dönüşme­si­ni katalize eder­. 1964 senesinde ileri sürülen  kaskad hipotezine göre; ekstrintik ve intrinsik sistemler Faktör X’un Faktör Xa’ya aktive olmasıyla birleşirler­. Aktif FX, FII, FV, Ca++ iyonları ve fosfolipidlerle birleşerek protrombin aktivatör komplexi­ni teşkil eder­. Bu kompleks FII’nin FIIa’ya dönüşme­si­ni katalizler (26, 24)­. Trombi­nin fibrinojen  üstün­de proteolitik etkisiyle fibrin monomerleri polimerize olarak uzun fibrin lifleri­ni oluştururlar­. Trombin aynı anda, Ca++ iyonları var oluşun­da faktör XIII’ü faalize eder ve fibrin stabilizasyonunun sağlanma­sı ile koagülasyon süreci sonlanır